صبوری خراسانی

از دانشنامه‌ی اسلامی


صبوری خراسانی، محمدکاظم

  • ملیت: ایرانی
  • قرن: ۱۳ (۱۳۲۲-۱۲۷۰/۱۲۵۹ ق)

شاعر، متخلص به صبورى. ملقب به ملک‌ الشعرا در مشهد به دنیا آمد. نسب وى به میرزا احمد صبور کاشانى، برادرزادهى فتحعلى ‌خان صبا مى‌رسد که دبیر عباس میرزا نایب‌السلطنه بود و در یکى از جنگهاى ایران و روس شهید شد و به همین سبب میراز محمدکاظم صبورى تخلص مى‌کرده است.

وى پس از تحصیل علوم ادبى و عربى و فقه و فلسفه که معمول زمان بود، در پى شغل پدر که حریربافى بود، نرفت و به سخن‌سرایى پرداخت و از بزرگان عصر خود گردید.

صبورى قصایدى در مناقب پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و امامان علیهم السلام سروده است. غلامحسین‌خان افضل‌الملک که با صبورى دوست و معاشر بوده، درباره‌ى وى چنین مى‌نویسند: «اصل ترقى شعر جناب ملک‌الشعراء، تشویق و تربیت مرحوم ابونصر فتح‌الله‌خان شیبانى مؤلف کتابهاى «گنج گهر» و «درج درر» بوده است.

روزى شیبانى کتاب معزى را در دست صبورى مى‌بیند، مى‌گوید: جز «شاهنامه» و دیوان شعر مسعود سعد و فرخى و عنصرى مخوان تا طبعت ترقى کند و ملک‌ الشعراء صبورى چنان کرد. هر چند «پزشک نامه» و «بحران نامه» وى به سبک عراقى است، لیکن سبک ملک در شعر ترکستانى است.

وى قصایدى در مدح سلطان وقت و حکام و رجال خراسان دارد و در قبال این امر صلات و جوایز مى‌گرفته است. صبورى در مدح ناصرالدین شاه قصیده‌ اى سرود و با خلعت به تهران فرستاد و تقاضاى لقب کرد و از دربار به وى لقب ملک‌ الشعرایى آستان قدس با فرمان و حقوق دادند.

صبورى شاعرى استاد بود و «دیوان» او که به همت فرزندش محمد ملک‌زاده برادر کهتر استاد ملک‌ الشعرا بهار چاپ شده در حدود دوازده هزار بیت مى‌ باشد. وى بر اثر بیمارى وبا در مشهد درگذشت.

منابع

شعر فارسی
شعرشناسی * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری
قالب‌های شعر *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی
سبک‌های شعر فارسی * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو
شاعران پارسی گو: همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14